Για μια φούστα..

Πριν μερικές μέρες γίναμε όλοι μας μάρτυρες ενός περιστατικού σε σχολικό περιβάλλον με πρωταγωνιστή έναν μαθητή και έναν εκπαιδευτικό. Η αιτία; Η επιθυμία του μαθητή να προσέλθει φορώντας φούστα στο σχολείο. Η αντίδραση του εκπαιδευτικού ήταν καταπέλτης. Μόλις τον είδε, άρχιζε να φωνάζει και να τον προσβάλει μπροστά στους συμμαθητές του. Φέρεται να χαρακτήρισε τον μαθητή ως «ντροπή της κοινωνίας». Στην συνέχεια τον πέταξε έξω από την τάξη και τον
έστειλε στην διεύθυνση. Ειδοποιήθηκαν αμέσως οι γονείς του, οι οποίοι ενημερώθηκαν για το συμβάν αλλά και για την αδικαιολόγητη – κατ’εμέ- αντίδραση του καθηγητή.

Προσπαθώ να μπω στην θέση αυτού του εκπαιδευτικού. Να κατανοήσω την δική του συμπεριφορά. Γιατί η αντίδρασή του ήταν τόσο έντονη; Τι φοβήθηκε; Από τι νόμιζε πως απειλείται; Γιατί η φούστα αποτέλεσε κόκκινο πανί για κείνον; Μπορώ να καταλάβω πως το να φοράει φούστα ένα αγόρι, αποτελεί για πολλούς κόντρα ρόλος. Είναι μια κατάσταση που για πολλά μυαλά φαντάζει σαν «ανωμαλία του συστήματος». Πολλοί είναι εκείνοι που αντιδρούν σε οποιαδήποτε αλλαγή γιατί
απλώς τους βγάζει από την άνεσή τους. Όμως η κοινωνία είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Και όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, σύμφωνα με τους νόμους της βιολογίας, εξελίσσεται και προχωρά. Οι αλλαγές είναι αναμενόμενες αλλά ορισμένες φορές δεν είναι για όλους εύκολες. Άλλωστε η ιστορία έχει αποδείξει πως οι μεγαλύτερες εφευρέσεις και ανακαλύψεις προέκυψαν από ανθρώπους που σκέφτηκαν outside the box ή ελληνιστί «έξω από το κουτί».
Από την άλλη η διαφορετικότητα πλέον δεν μας απωθεί. Ή έτσι τουλάχιστον θέλω να πιστεύω. Η διαφορετικότητα είναι κομμάτι της κοινωνίας μας. Σαν ειδικός παιδαγωγός, δουλεύω καθημερινά με την «διαφορετικότητα». Τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες, με Διάσπαση Προσοχής, με Αυτισμό ή με οποιοδήποτε άλλο σύνδρομο, είναι παιδιά ξεχωριστά. Που διαφέρουν από αυτό που είθισται να θεωρείται «φυσιολογικό». Χρήζουν διαφορετικής μεταχείρισης, διαφορετικού
τρόπου διδασκαλίας, αλλά αυτό δεν τα κάνει λιγότερο κομμάτι αυτής της κοινωνίας. Κανείς δεν σκέφτηκε να ρωτήσει αυτόν τον μαθητή που ένιωσε την ανάγκη να φορέσει μια φούστα και να έρθει στο σχολείο – σε μια μικρογραφία της κοινωνίας μας – το «γιατί» το έκανε. Ποιο είναι το μήνυμα που ήθελε να περάσει. Πώς νιώθει. Αν φορώντας την φούστα νιώθει καλά με τον εαυτό του. Γιατί η ουσία τελικά είναι αυτή. Να νιώθεις καλά μέσα σου. Να μην νιώθεις εγκλωβισμένος και δυστυχισμένος.

[googlead]

Τι θα έπρεπε να κάνει ο εκπαιδευτικός; Δεν είμαι εγώ αυτή που θα το κρίνω αυτό. Δεν είναι αυτός ο ρόλος μου. Το μόνο που μπορώ να πω είναι τι θα έκανα εγώ στη θέση του. Θα φρόντιζα να μιλήσω με τον μαθητή. Κατ’ιδίαν είναι προτιμότερο. Όχι με επικριτική διάθεση αλλά με διάθεση κατανόησης. Θα το έβλεπα σαν ευκαιρία να μάθω και να εξελιχθώ. Ξεχνάμε το γεγονός ότι μπορούμε να μάθουμε πολλά από τα παιδιά. Είναι λάθος μας που δεν τους δίνουμε ευκαιρίες να εκφραστούν και να ακουστούν οι απόψεις τους. Θα μας εκπλήξουν ευχάριστα, είναι το μόνο σίγουρο. Υπάρχει ένα τραγούδι που λέει
«Πώς να μιλήσεις στα παιδιά. Έτσι και αλλιώς τα ξέρουν όλα».. Μια μαθήτριά μου τις προάλλες, με αφορμή το περιστατικό με τον μαθητή με την φούστα, με ρώτησε: «Εσείς πώς νιώθετε για αυτόν τον μαθητή;». Όταν της είπα ότι στηρίζω πλήρως την πρόθεσή του και απορρίπτω κάθετα την αντίδραση του καθηγητή, εμφανώς ξαφνιασμένη μου απαντάει «Μπράβο σας! Ομολογώ δεν το περίμενα από εσάς. Επειδή είστε δασκάλα δηλαδή..». Ομολογώ πως ένιωσα σαν να είχα φάει μπουνιά στο στομάχι. Ίσως και να κοκκίνησα λίγο από ντροπή. «Πώς με πετσόκοψε έτσι;» σκέφτηκα με διάθεση αστεϊσμού. Αλλά η αλήθεια είναι πως το θέμα δεν είναι καθόλου αστείο. Απεναντίας δείχνει κάτι πάρα πολύ σοβαρό. Την ύπαρξη μιας τρομακτικής απόστασης μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών..

Η αλήθεια είναι πως πάντα υπήρχε μια απόσταση μεταξύ μαθητή και δασκάλου. Είναι φυσιολογικό αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για δύο διαφορετικές γενιές, δύο ανθρώπους με διαφορετικές ηλικίες και εμπειρίες. Όμως δυστυχώς φαίνεται πως η απόσταση αυτή έχει γίνει τρομακτικά μεγάλη. Τόσο μεγάλη που ο δίαυλος επικοινωνίας χάνεται. Εγώ προσωπικά, είχα πάντα ως βασικό στόχο την επίτευξη μιας καλής επικοινωνιακής σχέσης με τους μαθητές μου. Προσπαθούσα να είμαι μια
καλή φίλη – όχι κολλητούλα, για αποφυγήν παρεξηγήσεων – στην οποία μπορεί κάποιος εύκολα να εκφράσει τις σκέψεις του, τους προβληματισμούς του, να συζητήσει και να ανταλλάξει απόψεις πάνω σε θέματα που τον απασχολούν χωρίς να φοβάται πως θα παρεξηγηθεί, θα απορριφθεί, ή ότι θα αντιμετωπίσει μια σκληρή επικριτική στάση από τον συνομιλητή του. Πάντα θεωρούσα πως ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να μορφώνει και όχι να παραμορφώνει. Η μόρφωση δεν είναι μόνο γνωσιακή. Υπάρχει και η διαμόρφωση του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς. Καλώς ή κακώς εμείς οι εκπαιδευτικοί είμαστε τα πρότυπα ενός παιδιού από την στιγμή που εισέρχεται σε μια σχολική δομή. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι λέμε, πώς το λέμε και γιατί το λέμε. Πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι και ευέλικτοι. Να είμαστε ανοιχτοί σε συζητήσεις ακόμα και για θέματα που ενδεχομένως να δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε. Και κυρίως.. να μην είμαστε επικριτικοί.

Τα παιδιά μέχρι την ενηλικίωσή τους είναι γνωστό ότι ψάχνονται. Θέτουν τα πάντα στο μικροσκόπιο. Αμφισβητούν σχεδόν τα πάντα και έχουν μια τάση να αντιτίθεται σε οτιδήποτε προέρχεται από τους ενήλικες. Θα λέγαμε πως είναι «επαναστάτες». Είναι απόλυτο φυσιολογικό να βιώνουν αυτή τη φάση, την οποία εμείς οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε να αγκαλιάσουμε και να υποστηρίξουμε. Εμείς δείχνουμε τον δρόμο. Το πώς θα την περπατήσει το κάθε παιδί, είναι
δική του επιλογή. Η κοινωνία μας χρειάζεται εξελιγμένα και προοδευτικά μυαλά, και όχι κακά copy-paste μιας απαρχαιωμένης τακτικής.

Ας αφήσουμε ελεύθερα τα παιδιά να εκφραστούν με όποιον τρόπο θέλουν. Ας μην τα καταπιέζουμε να κάνουν κάτι με την δικαιολογία ότι «έτσι πρέπει και έτσι είναι το σωστό». Μπορούν να διακρίνουν το σωστό και το λάθος. Ας κάνουμε μια συζήτηση μαζί τους μπας και καταφέρουμε να κατανοήσουμε λιγάκι το σκεπτικό τους. Ας κρατάμε στο κεφάλι μας όλοι εμείς οι «μεγάλοι και έμπειροι» ότι υπάρχουν πολλές οπτικές σε μία κατάσταση. Ίσως η δική τους οπτική να είναι πιο σωστή από τη δική μας. Ας τους δείξουμε εμπιστοσύνη. Την έχουν ανάγκη για να εξελιχθούν και εκείνοι – και μαζί με εκείνους – και μεις..